Thưa thầy, em xin gởi bài này lên F

Vào ngày 0:56 Thứ Ba, 12 tháng 8 2014, Loc Nguyen <mailoc4000@yahoo.com> đã viết:

Cùng Bạn  Xin chuyển đến Bạn một bài thơ của một Thi nhân Tráng sĩ đời nhà Trần đã làm biết bao thi nhân đời sau rung động cảm khái , đó là Tráng Sĩ Đặng Dung . Thân kính Mailoc         THUẬT HOÀI                                         Đăng Dung Thế sự du du nại lão hà , Vô cùng thiên địa nhập hàm ca . Thời lai đồ điếu thành công dị , Vận khứ anh hùng ẩm hận đa . Trí chúa hữu hoài phù địa trục , Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà . Quốc thù vị báo đầu tiên bạch , Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma .   Dịch nghĩa :                  Cảm Hoài Việc đời dằng dặc mà mình đã già mất rồi (Vậy nên ) Đất Trời mênh mông thu lại la một cuộc say hát mà thôi . Gặp thời bọn giết heo , bọn câu cá cũng thành công dễ , Nhưng lỡ vận thì anh hùng cũng đành nuốt hận nhiều Giúp chúa có lòng đỡ trục đất Nhưng tiếc rằng rửa binh không có đường kéo sông trời Nợ nước chưa báo đầu đã sớm bạc Tiếc thay đã bao phen mài gươm Long Tuyền dưới ánh trăng      --Bản dịch của Tản Đà— Việc đời man mác tuổi già thôi  ! Đất rộng trời cao chén ngậm ngùi . Gặp gỡ thời cơ may những kẻ Tan tành sự thế luống cay ai . Phò vua bụng những mong xoay đất , Gột giáp sông kia khó vạch trời .

Đầu bạc giang san thù chưa trả ,

Long Tuyền mấy độ ánh trăng soi .

 

   --Bản dịch của Phan kế Bính –

 

Việc đời bối rối tuổi già vay ,

Trời Đất vô cùng một cuộc say .

Bần tiện gặp thời lên cũng dễ ,

Anh hùng lỡ bước ngẫm càng cay .

Vai khiêng trái đất mong phò chúa ,

Giáp gột sông trời khó vạch mây .

Thù trả chưa xong đầu đã bạc ,

Gươm mài bóng nguyệt biết bao rày .

 

-- Bản dịch của Đào hữu Dương –

 

Tuổi già lận đận nỗi tình đời ,

Vô tận vần xoay khoảng đất trời

Ti tiện gặp thời lên chẳng khó  ,

Anh hùng lỡ bước hận nhiều thôi .

Vác non phò chúa trên vai nặng ,

Gột giáp qua mây mặt nước trôi

Thù nước chưa xong đầu sớm bạc ,

Dưới trăng mài kiếm mấy thu rồi .

 

--Bản dịch của Mailoc—

 

Lê thê thế sự , đã già mất !

Rượu ngà ngà trời đất cùng say .

Lên voi , đê tiện thời may ,

Anh hùng tàn vận đắng cay muôn phần .

Vai phò chúa mong vần trục đât ,

Nước thanh bình rửa giáp sông Ngân .

Quốc thù chưa trả bạc đầu !

Dưới trăng loang loáng bao lần mài gươm .

 

Bài thơ đã mở đầu  bằng một câu bi phẫn của thi nhân tráng sĩ , ngao ngán cho việc đời còn ngổn ngang , mà tuổi mình đã già mất rồi ! Bi phẫn rồi lại ngậm ngùi , thôi thì chỉ còn chén rượu say say nghêu ngao với đất trời .Gợi hình nhất ở hai câu cuối : hình ảnh một tráng sĩ bạc đầu  mài gươm loang loáng dưới ánh trăng . Một bài thơ đã khiến bao nhiêu người cảm khái !

 

ĐẶNG DUNG  sinh và mất năm nào không rõ chỉ biết ông người huyện Can Lộc , tỉnh Nghệ An . Thân phụ ông là Đặng Tất làm quan triều Trần . Khi quân Minh do Trương Phụ xăm chiếm nước ta , năm 1407 Đặng Tất cùng đồng liêu là Nguyễn Cảnh Chân theo giúp Giản Định Đế chống quân Minh . Nhưng GĐĐ nghe lời xiểm nịnh giết cả Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân . Đặng Dung và Nguyễn cảnh Dị, con của Nguyễn cảnh Chân vì đại cuộc , quên thù nhà, đem quân từ Thuận Hóa về Thanh Hóa , tôn Trần Qúy Khoách lên làm vua , đó là Trùng Quang Đế , để tiếp tục sự nghiệp chống Minh . Chiến công đáng ghi nhớ trong đời ông là một lần đánh úp doanh trại quân Minh trong một đêm tháng 9 năm 1413 , ông và một tướng khác là Nguyễn Súy cầm đầu một toán xung kích nhảy lên thuyền giặc định bắt sống tướng Minh ,nhưng Trương Phụ nhờ đêm tối đã thoát hiểm .

Thời bấy giờ nghĩa sĩ  tham gia kháng chiến rất đông như kẻ sỉ cương cường  Nguyễn Biểu (*) tráng sĩ Nguyễn Súy v..v..nhưng nghiêp nhà Trần đến hồi suy  , các cuộc khởi nghĩa đều thất bại , Trùng quang Đế và ông đã bị bắt . Trên đường giải về Yên Kinh ông và nhà vua đã nhảy xuống sông tự vận .

(*)  NGUYỄN BIỂU : người huyện La Giang tỉnh Hà Tỉnh , thi đổ Thái Học Sinh ( Tiến Sĩ) khoảng năm 1357 cuối đời nhà Trần , ông làm quan đến chức Điện Tiền Đô Ngự Sử , cùng thời với Đặng Dung và Nguyễn cảnh Dị .

Trong cuộc khánh Minh , nhiều lần thất bại , ông được cử làm sứ giả gặp Trưong Phụ , để mong mua thời gian xây dựng binh lực. Tướng Minh là Trương phụ tiếp sứ thần một cách ngạo mạn , sai quân đem ra một cái đầu người luộc chin , ép NB ăn , NB ung dung ngồi vào mâm và nói rằng :” Mấy khi được ăn thịt người phương Bắc( người Tàu ), nói đoạn lấy đủa khóet đôi mắt , chấm muối ăn một cách ngon lành , vưà ăn vưà ngâm bài thơ Cổ đầu người khiến Trương Phụ kính phục toan tha về .Hàng tướng là Phan Liêu  lại ton hót rằng Nguyễn Biễu đã nói “ Năng sảm nhân đầu , năng sảm Phụ “(ý nói nuốt được đầu người , cũng có thể nuốt tươi Trương Phụ )  .TP giận lắm , đưa câu ấy ra bắt ông phải đối lại . Đối được thì cho về bằng không phải chém  . NB ung dung đối lạirằng “ Hựu tồn ngô thiệt , hựu tồn Trần “( Còn ba tâc lưỡi của ta , Nhà Trần vẫn còn ). TP đổi ý không tha nữa lại sai cắt lưỡi ông : Thử để xem cắt lưỡi nó đi , nhà Trần có còn được nữa không ? Đoạn trói ông vào chân cầu cho thủy triều  lên dìm chết Thật là một tấm gương anh hùng để ngàn thu , một cái chết đau thương để chúng ta thấy sự bào tàn dã man của Tàu 

Hỡi những ai còn mê muội , hỡi những kẻ ương hèn hãy nhìn rõ , chỉ có gươm khua máu đỗ mới bảo vệ được giang sơn gấm vóc mà tổ tiên ta đã bao đời xây dựng. 

Mong lắm thay !

*********************

Giáo sư  NGUYỄN ĐĂNG TIẾN

ĐHSP Saigon - Việt Hán

TẤT CẢ ĐỀU VÔ THƯỜNG.

1- Thời gian : Vô Thường :

Tháng ngày hối hả, đời người ngắn ngủi, thoáng chốc đã già. Chẳng dám nói hiểu hết mọi lẽ nhân sinh, nhưng chỉ có hiểu đời thì mới...

Qua một ngày, vui một ngày.

Sống thanh thản, sống thoải mái.

Qua một ngày, mất một ngày.

Vui một ngày, lãi một ngày.

2- Hạnh phúc : Vô Thường :

Hạnh phúc do mình tạo ra. Vui sướng là mục tiêu cuối cùng của đời người, niềm vui ẩn chứa trong những sự việc vụn vặt nhất trong đời sống, mình phải tự tìm lấy. Hạnh phúc là cảm giác, cảm nhận, điều quan trọng là ở tâm trạng.

3- Tiền của : Vô Thường :

Tiền không phải là tất cả, nhưng không phải không là gì. Đừng quá coi trọng đồng tiền, càng không nên quá so đo, nếu hiểu ra thì sẽ thấy nó là thứ ngoại thân, khi ra đời chẳng mang đến, khi chết chẳng mang đi.

Nếu có người cần giúp, rộng lòng mở hầu bao, đó là một niềm vui lớn. Nếu dùng tiền mua được sức khỏe, và niềm vui thì tại sao không bỏ ra mà mua ? Nếu dùng tiền mà mua được sự an nhàn tự tại thì đáng lắm chứ !

Biết kiếm tiền, biết tiêu tiền. Làm chủ đồng tiền, đừng làm tôi tớ cho nó.

 

- Tiền bạc không chắc lắm ! - Tài sản có thể bị mất vì các nguyên nhân:

          1-Thiên tai, 2- Hỏa hoạn, 3- Bệnh tật, 4- Trộm cướp, 5- Con cái.

- Địa vị là tạm thời, vẻ vang là quá khứ, sức khỏe là của mình.

- Cha mẹ yêu con là vô hạn; con yêu cha mẹ là có hạn.

- Con ốm cha mẹ buồn lo; cha mẹ ốm con nhòm một chút, hỏi vài câu là thấy đủ rồi.

- Con tiêu tiền cha mẹ, thoải mái. Cha mẹ tiêu tiền con, chẳng dễ gì.

- Nhà cha mẹ là nhà con ; Nhà con không phải là nhà cha mẹ.

Khác nhau là thế, người hiểu đời coi việc lo liệu cho con là nghĩa vụ, là niềm vui, không mong báo đáp.

-Chờ báo đáp là tự làm khổ mình.

Con người ta vốn chẳng phân biệt giàu nghèo sang hèn, tận tâm vì công việc là coi như có cống hiến, có thể yên lòng, không hổ thẹn với lương tâm là được.. Huống hồ nghĩ ra, ai cũng thế cả, cuối cùng là trở về với tự nhiên. Thực ra: ghế cao chẳng bằng tuổi thọ cao, tuổi thọ cao chẳng bằng niềm vui thanh cao.

Quá nửa đời người dành khá nhiều cho sự nghiệp, cho gia đình, cho con cái, bây giờ thời gian còn lại chẳng bao nhiêu nên dành cho mình, quan tâm bản thân, sống thế nào cho vui thì sống, việc nào muốn thì làm, ai nói sao mặc kệ, vì mình đâu phải sống vì ý thích, hay không thích của người khác, nên sống thật với mình.

Sống ở trên đời không thể nào vạn sự như ý, có khiếm khuyết là lẽ thường tình ở đời, nếu cứ chăm chăm cầu toàn thì sẽ bị cái cầu toàn làm cho khổ sở. Chẳng thà thản nhiên đối mặt với hiện thực, thế nào cũng xong.

Tuổi già, tâm không già, thế là già mà không già. Tuổi không già mà tâm già, thế là không già mà già. Nhưng xử lý một vấn đề thì nên nghe người già.

Sống phải năng hoạt động nhưng đừng quá mức. Ăn uống quá thanh đạm thì không đủ chất bổ ; quá nhiều thịt cá thì không hấp thụ được. Quá nhàn rỗi thì buồn tẻ; quá ồn áo thì khó chịu…. Mọi thứ đều nên “vừa phải”.

 

Người ngu gây bệnh: hút thuốc, say rượu, tham ăn, tham uống….

Người dốt chờ bệnh: ốm đau mới đi khám chữa bệnh.

Người khôn phòng bệnh: chăm sóc bản thân, chăm sóc cuộc sống..

Khát mới uống, đói mới ăn, mệt mới nghỉ, thèm ngủ mới ngủ, ốm mới khám chữa bệnh… Tất cả đều là muộn.

Phẩm chất cuộc sống của người già cao hay thấp, chính yếu tùy thuộc vào cách tư duy, tư duy hướng lợi là bất cứ việc gì đều xét theo yếu tố có lợi, dùng tư duy hướng lợi để tổ chức cuộc sống tuổi già sẽ làm cho tuổi già đầy sức sống và sự tự tin, cuộc sống có hương vị; tư duy hướng hại là tư duy tiêu cực, sống qua ngày với tâm lý bi quan, sống như vậy sẽ chóng già chóng chết.

 

Chơi là một trong những nhu cầu căn bản của tuổi già, hãy dùng trái tim con trẻ để tìm cho mình một trò chơi ưa thích nhất, trong khi chơi hãy thể nghiệm niềm vui, thua không cay, chơi là đùa. (Fairplay )

Về tâm và sinh lý, người già cũng cần kích thích và hưng phấn để tạo ra một tuần hoàn lành mạnh. “Hoàn toàn khỏe mạnh”, đó là nói thân thể khỏe mạnh, tâm lý khỏe mạnh, và đạo đức khỏe mạnh. Tâm lý khỏe mạnh là biết chịu đựng, biết tự chủ, biết giao thiệp; đạo đức khỏe mạnh là có tình thương yêu, sẵn lòng giúp người, có lòng khoan dung, người chăm làm điều thiện sẽ sống lâu.

Con người là con người xã hội, không thể sống biệt lập, bưng tai bịt mắt, nên chủ động tham gia hoạt động công ích, hoàn thiện bản thân trong hoạt động xã hội, thể hiện giá trị của mình, đó là cuộc sống lành mạnh.

Cuộc sống tuổi già nên đa tầng đa nguyên, nhiều màu sắc, có một hai bạn tốt thì chưa đủ, nên có cả một nhóm bạn già, tình bạn làm đẹp thêm cuộc sống tuổi già, làm cho cuộc sống của bạn nhiều hương vị, nhiều màu sắc.

Con người ta chịu đựng, hóa giải, và xua tan nỗi đau đều chỉ có thể dựa vào chính mình. Thời gian là vị thầy thuốc giỏi nhất. Quan trọng là khi đau buồn bạn chọn cách sống thế nào.

Tại sao khi về già người ta hay hoài cựu (hay nhớ chuyện xa xưa)? Đến những năm cuối đời, người ta đã đi đến cuối con đường sự nghiệp, vinh quang xưa kia đã trở thành mây khói xa vời, đã đứng ở sân cuối, tâm linh cần trong lành, tinh thần cần thăng hoa, người ta muốn tìm lại những tình cảm chân thành. Về lại chốn xưa, gặp lại người thân, cùng nhắc lại những ước mơ thuở nhỏ, cùng bạn học nhớ lại bao chuyện vui thời trai trẻ, có như vậy mới tìm lại được cảm giác của một thời đầy sức sống. Quý trọng và được đắm mình trong những tình cảm chân thành là một niềm vui lớn của tuổi già.

 

Nếu bạn đã cố hết sức mà vẫn không thay đổi tình trạng không hài lòng thì mặc kệ nó ! Đó cũng là một việc tự nhiên thôi. Chẳng việc gì cố mà được, quả trái ngắt vội không bao giờ ngọt.

Sinh lão bệnh tử là quy luật ở đời, không chống lại được. Khi thần chết gọi thì thanh thản mà đi. Cốt sao sống ngay thẳng không hổ thẹn với lương tâm, và cuối cùng đặt cho mình một dấu chấm hết thật tròn.

Sống ngày nào, vui ngày nấy ! Đó là tự do, là giải thoát ! 

14/8/2014

******************************

Tram Van

9:17 AM (21 minutes ago)

Thân gửi bài dịch.

Bày Tỏ Nỗi Lòng

Việc đời chưa dứt đã già rồi

Nâng chén tiêu sầu rượu đỏ môi

Nghèo khó gặp thời lên mộng dễ

Anh hùng lỡ vận nuốt hờn thôi

Giữ lòng giúp Chúa mong xoay cuộc

Nung dạ vung đao muốn kéo trời

Chưa báo quốc thù đầu đã bạc

Long Tuyền mài mãi ánh trăng trôi

 Trầm Vân

14/8/2014

*****************************